Betekenisvolle interactie met mensen met een ZEV(M)B
Voor mensen met een zeer ernstig verstandelijke (en meervoudige) beperking (ZEV(M)B) en hun begeleiders is het aangaan van betekenisvolle interactiemomenten niet altijd eenvoudig. Promovenda Wieneke Penninga (AWVB/Amerpoort) onderzoekt samen met haar begeleidingsteam (promotoren prof. dr. Petri Embregts en prof. dr. Hedwig van Bakel, en copromotor dr. Lex Hendriks) op verschillende manieren wat een interactiemoment tussen mensen met een ZEV(M)B en hun begeleiders betekenisvol maakt, en wat zo’n moment karakteriseert.
Betekenisvolle interactiemomenten vormen een indicatie voor de kwaliteit van de interactie tussen begeleiders en mensen met een ZEV(M)B. Penninga: “Doel van het onderzoek is ‘betekenisvolle interactiemomenten’ meer tastbaar en overdraagbaar te maken. Zodat we op basis daarvan handvatten kunnen bieden aan begeleiders om betekenisvolle interactiemomenten makkelijker te herkennen en te laten ontstaan.” De onderzoeker bestudeert in drie deelstudies hoe begeleiders en mensen met een ZEV(M)B de interactiemomenten beleven, die door begeleiders als betekenisvol worden getypeerd.
Doel is om op basis van het onderzoek begeleiders handvatten te bieden om betekenisvolle interactiemomenten makkelijker te herkennen en te laten ontstaan.
Belang
Het belang van betekenisvolle interactiemomenten voor begeleiders komt duidelijk naar voren in de resultaten van de eerste (interview)studie. Penninga: “Het zijn voor hen dé momenten waar hun werk om draait.” Begeleiders gaan betekenisvolle interactiemomenten met mensen met een ZEV(M)B vaak intuïtief aan, signaleert de onderzoeker. “Dat maakt kennis en inzichten subjectief en lastig overdraagbaar. Het onderzoeken van het gedrag en de lichamelijke reacties - zoals hartslag en huidgeleiding - van begeleiders en mensen met ZEV(M)B op detailniveau, zal meer inzicht geven in wat betekenisvolle interactiemomenten kenmerkt en eraan bijdragen dat deze momenten makkelijker overdraagbaar worden. Ook kunnen we met het onderzoeken van het gedrag en de lichamelijke reacties meer inzicht krijgen in hoe mensen met een ZEV(M)B deze interactiemomenten zelf beleven.”
Data verzamelen en analyseren
In 2023 analyseerde Penninga daarom voor de tweede (observatie)studie de verzamelde data over het gedrag van begeleiders en mensen met een ZEV(M)B tijdens betekenisvolle interactiemomenten. Daarnaast verzamelde Penninga in 2023 voor de derde (fysiologie)studie data over de lichamelijke reacties van mensen met een ZEV(M)B en hun begeleiders tijdens betekenisvolle interactiemomenten, om een beeld te krijgen van wat er lichamelijk bij hen gebeurt tijdens deze momenten.
Penninga hoopt dat de resultaten van het onderzoek eraan bij kunnen dragen om meer betekenisvolle interactiemomenten te laten ontstaan in de dagelijkse omgang tussen begeleiders en mensen met een ZEV(M)B. “Door woorden te geven aan betekenisvolle interactiemomenten, worden processen zichtbaar die anders meer op basis van intuïtie en gevoel plaatsvinden.”
Wil je meer weten over dit onderzoek? Klik dan hier.